روستای آویهنگ
موقعیت طبیعی و جغرافیایی آویهنگ:
روستای کوهستانی آویهنگ از توابع بخش کلاترزان شهرستان سنندج در استان کردستان، با مختصات جغرافیایی 46 درجه و 41 دقیقه طول شرقی و 35 درجه و 16 دقیقه عرض شمالی، در فاصلة 15 کیلومتری شهر کلاترزان (شویشه) و 58 کیلومتری شهر سنندج واقع شده است. ارتفاع روستای آویهنگ از سطح دریا 1670 متر است. آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و در زمستان سرد و خشک است. و در حال حاضر دارای حدود 600 خانوار و بیشتر از 3000 نفر جمعیت می باشد .
آویهنگ اگر چه در منطقه ای کوهستانی واقع شده اما در محلی نسبتآ گود و در دامنه ی چند کوه مرتفع قرار گرفته است.
آبادی های همجوار آویهنگ به ترتیب عبارت اند از:
(ویسه ر) و (کلاتی) و (وتره زمین ) در شرق
(هه شه میز) در جنوب شرقی
(هویه ) و(سر هویه ) در جنوب
(سالیان ) در غرب
(بزان) و (که رگینه) در شمال
(دادانه) و (رشنه ش) در شمال غربی.
این روستا از شمال غربی به کوه بیقوره و کوه حیدرشاه، از شمال به کوه بردسور از شمال شرقی به گردنه کرد آباد و دره سیر و از جنوب غربی به دره قلیچه محدود میشود.
آثار باقیمانده از مسجد تاریخی آویهنگ، امامزاده شیخ صمدی، امامزاده پیربالا عمری و مرقد حاج حسن، نشان از قدمت طولانی روستای آویهنگ دارد.
مردم روستای آویهنگ به زبان کردی با گویش اورامی سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب تسنن هستند
.
الگوی معیشت و سکونت:
براساس نتایج سرشماری سال 1375، روستای آویهنگ 2043 نفر جمعیت داشته است که در سال 1385 به 3720 نفر افزایش یافته است.
نظام اقتصادی روستا، بر پایه فعالیتهای زراعی، باغداری و دامداری، و همچنین جنگلداری، پرورش زنبور عسل، صنایع دستی و خدمات استوار است. کشت آبی و دیم در روستا رواج دارد و مهمترین محصولات زراعی آن شامل گندم، جو، نخود، ذرت، بنشن، گوجه فرنگی، پیاز و سیبزمینی است. انواع محصولات سردرختی مانند انار، گردو، انگور، سیب، گلابی، هلو، توت سفید، سنجد، انجیر، آلوچه، آلبالو، گیلاس و توت فرنگی نیز در روستا تولید میشود. لبنیات و عسل نیز از تولیدات دامی روستاست. زنان روستا در کنار فعالیتهای زراعی به بافت انواع قالی، گلیم، جاجیم، سجاده و گیوه میپردازند.
روستای زیبا و کوهستانی آویهنگ با بافت مسکونی متراکم، در شیب که به صورت پلکانی استقرار یافته است. خانههای آن غالباً دو طبقه، ایواندار و دارای دیوارهای ضخیم سنگی گلاندود هستند. سقف مسطح خانهها با تیرهای چوبی و اندود کاهگل یا قیروگونی پوشیده شدهاند. خانهها و فضاهای درونی آنها از نوع معیشت و فعالیت خانوار روستایی و همچنین از شرایط طبیعی ناحیه متأثر شده و شکل گرفته است. مصالح به کار رفته در خانههای روستاییان شامل خشت، گل، سنگ، گچ و چوب است. در ساخت خانههای جدید از مصالح تیرآهن، سیمان، آجر و مانند اینها استفاده شده است
.
جاذبه های گردشگری:
منظره کوهستان، جنگلهای بلوط، باغهای سرسبز، حواشی رودخانه آویهنگ همراه با پوشش گیاهی پیرامون روستا و انواع گلها و گیاهان رنگارنگ و دارویی مانند گل گاوزبان، پونه، شاتره، گون و درختان و درختچههای فراوان ون، انجیر کوهی، زالزالک، بلوط، ارژن، بید، چنار و صنوبر چشماندازهای زیبا و شگفتانگیزی در روستای کوهستانی آویهنگ پدید آوردهاند.
کوه سنگ سرخ ( کوچکه سور ) در نزدیکی روستا، با 2410 متر ارتفاع از جمله جاذبههای طبیعی روستاست. روستای هواره برزه نیز با طبیعتی بکر و زیبا در همسایگی آویهنگ، جذابیت محیط روستا را افزونتر کرده است.
مسجد قدیمی آویهنگ از جمله جاذبه های تاریخی روستاست که با معماری زیبا، تزیینات داخلی و هنرمندانه عصر قاجاری، و نیز با سر ستونهای چوبی حکاکی شده واجد ارزشهای جهانگردی است. آیات قرآنی، تاریخ ساخت و نام خلفای راشدین بر سر ستونهای چوبی حکاکی شده است. مرقد حاج حسن و امامزاده پیربالا عمر از دیگر فضاهای تاریخی و مذهبی روستا هستند.
مردم روستای آویهنگ همچون سایر مسلمانان، در مراسم مذهبی عید فطر، عید قربان، میلاد پیامبر (ص) به جشن و سرور میپردازند.
از جمله مراسم خاص این روستا، برگزاری مراسم خواستگاری، نامزدی، حنابندان، عقدکنان و عروسی همراه با رقصهای محلی و هلهله و آوازهای کردی است. سیاه چمانه، چپی و هل پرکه، انواع موسیقی و رقص رایج در روستا را تشکیل میدهند.
مردم روستای آویهنگ در ایام فراغت، با بازیهای محلی مانند هل هل، زوران، گرزان، هلک ملک، دیلی کافی و کوهنوردی سرگرم میشوند
نوع لباس و صنایع دستی و غذا ها:
.
پوشاک مردم آویهنگ مانند دیگر مناطق کردنشین، از نوع لباسهای کردی است. پوشش مردان شامل چوخه، پانتول، ملکی، شال، دستار، فرنجی و کله بال است. زنان نیز از جافی (نوعی پیراهن بلند)، کلنجه، شاه کلاه و کلکه استفاده میکنند. لباس زنان معمولاً با انواع زیورآلات زیبا آراسته میشود.
از انواع صنایع دستی روستا میتوان به سجاده، جاجیم و گیوه و نیز به سبو اشاره کرد.
در این روستا، انواع غذاهای سنتی و محلی که معمولاً، مواد اولیه آن در روستا فراهم است، طبخ میشود. معروفترین این غذاها عبارتند از: دوینه، شلمین، یکاوه، پرشنه،
منبع:دایره معارف اورامان ، آداب و رسوم مردم ژاورود و اورامان
روستای آویهنگ
دانلود آهنگ سلاو بو خاکی کورده واری از فردین حسین پناهی